Wat is Zen? “Zen zijn” is in wezen een staat van vrede met je eigen gedachten en je bewust zijn van je plaats in het universum. Zen is een filosofie die zich richt op het ontwikkelen van een diepgaande bewustwording van het huidige moment en het realiseren van innerlijke vrede.
Het is zowel iets dat we zijn – onze ware aard die zich van moment tot moment uitdrukt – en iets wat we doen – een gedisciplineerde meditatie oefening (Zazen) waardoor je de vreugde van het zijn kunnen realiseren.
Misschien heb je wel eens iemand horen zeggen “Ik voel me zo Zen” of “Ik ben helemaal Zen”. Zen kan je ook wel definiëren als een staat van kalme aandacht.
Ontstaan van Zen
Zen is afgeleid van het Sanskrietwoord “dhyana”, wat betekent “meditatie” of “concentratie”. Het is ontstaan in China, waar het werd geïntroduceerd door een boeddhistische monnik uit India genaamd Bodhidharma.
Zen is een school vanuit het Boeddhisme die zijn oorsprong vond in China tijdens de Tang-dynastie, bekend als de Chan-school, en zich later ontwikkelde tot verschillende subscholen en takken. Het Chan-boeddhisme, dat sinds de 6e eeuw onze jaartelling in China wordt beoefend en rond de 11-12e eeuw naar Japan werd geëxporteerd, werd de bron van ‘Zen’.
Zen beoefenaars streven naar een staat van verlichting, die wordt bereikt door het realiseren van de “wondere ware natuur” van ons zelf en de wereld om ons heen. Volgens Zen filosofie is deze “wondere ware natuur” altijd aanwezig, maar wordt het vaak overstemd door onze beperkende denkpatronen en emoties. Door middel van meditatie en het oefenen van mindfulness kunnen we deze beperkingen loslaten en de “wondere ware natuur” ervaren.
Zen meditatie
Zen-meditatie, ook bekend als Zazen, is een meditatietechniek. Het doel van zen-meditatie is om de aandacht te reguleren. Het wordt soms een oefening genoemd waarbij het over ‘denken over niet denken’ gaat.
Mensen zitten meestal in de lotushouding – of zitten met hun benen over elkaar – tijdens zen-meditatie en richten hun aandacht naar binnen.
Je kan beginnen met Zazen door een comfortabele, ontspannen houding te zitten (lotus of in kleermakerszit) en je hele bewustzijn te richten op je hele lichaam dat daar zit. Er wordt geen aandacht besteed aan de bijzonderheden van lichaam of geest die naar boven komen, altijd terugkerend naar het bewustzijn van ‘gewoon zitten’ wanneer de geest afdwaalt. Als je op deze manier blijft zitten, komt de geest geleidelijk tot rust en wordt hij helderder.
Het beoefenen van Zen meditatie kan ook worden gezien als een manier om te leren omgaan met stress en emoties op een gezonde manier. Door te leren om te mediteren en ons te concentreren op het moment, kunnen we leren om te gaan met stress en emoties zonder ons te verliezen in de gedachten en emoties.
Zen wijsheid
De Zen traditie leert ook dat wijsheid niet alleen kan worden verkregen door het lezen van boeken of het luisteren naar lezingen, maar ook door middel van directe ervaring en beoefening. Daarom wordt in Zen vaak gebruik gemaakt van koan-oefeningen, die bestaan uit raadselachtige vragen of opdrachten die de meditator helpen om zijn of haar denkpatronen te doorbreken en te leren om te gaan met het onbekende.
Een van de belangrijkste ideeën in Zen is het concept van “non-dualiteit”, wat betekent dat er geen onderscheid is tussen de subject en het object, of tussen de individu en de wereld om hem of haar heen. Dit kan worden gezien als een manier om te leven in het hier en nu, in plaats van te worden afgeleid door onze gedachten en emoties.
Zen is wereldwijd bekend als een filosofie die zich richt op het vinden van rust en geluk in de simpele alledaagse dingen van het leven. Of je nu gewoon aan het zitten bent, aan het lopen bent of de afwas aan het doen bent, Zen ziet deze alledaagse gewone dingen als een manier om gelukkig te zijn als we er met onze volledige aandacht bij zijn.
Zen en mindfulness
Zen en mindfulness zijn twee begrippen die vaak samengaan en elkaar kunnen versterken. Zen is een boeddhistische stroming die zich richt op het ontwikkelen van een diepgaande bewustwording van het moment en het bereiken van innerlijke vrede. Mindfulness is een manier van leven waarbij we ons bewust zijn van onze gedachten, emoties en omgeving, en ons richten op het hier en nu in plaats van te worden afgeleid door onze gedachten en emoties.
De combinatie van Zen meditatie en mindfulness kan helpen om ons bewust te maken van onze eigen gedachten en emoties en om te leren omgaan met stress en emoties op een gezonde manier. Het kan ook helpen om ons bewuster te maken van onze omgeving en om te leren om te gaan met wat het leven ons brengt.
Zen en mindfulness kunnen ook worden gezien als een manier om te leren omgaan met onze beperkingen en te accepteren dat het leven niet altijd perfect is. Door het oefenen van meditatie en mindfulness kunnen we leren om te gaan met onze beperkingen en te accepteren dat het leven soms moeilijk kan zijn. Dit kan helpen om ons meer te accepteren zoals we zijn en om te leven in het hier en nu.
