Positieve psychologie is een van de nieuwste takken van de psychologie. Dit specifieke gebied van de psychologie richt zich op het helpen van mensen om een gezond en gelukkig leven te leiden. Terwijl veel andere takken van de psychologie zich richten op disfunctie en abnormaal gedrag, richt de positieve psychologie zich op het helpen van mensen om gelukkiger te worden.
In de positieve psychologie staan drie zaken centraal:
- positieve ervaringen
- positieve individuele eigenschappen
- positieve instellingen
Inzicht in positieve emoties omvat de studie van tevredenheid met het verleden, geluk in het heden en hoop voor de toekomst.
Verschillende lagen
Positieve psychologie wordt vaak aangeduid met drie verschillende niveaus:
- Subjectief niveau: richt zich op gevoelens van geluk, welzijn en optimisme, en hoe deze gevoelens je dagelijkse ervaring veranderen.
- Individueel niveau: een combinatie van de gevoelens op het subjectieve niveau en deugden als vergeving, liefde en moed.
- Groepsniveau: positieve interactie met je gemeenschap, inclusief deugden als altruïsme en sociale verantwoordelijkheid die sociale banden versterken.
Belangrijkste onderwerpen
Enkele van de belangrijkste onderwerpen in de positieve psychologie zijn:
- Karaktersterktes en deugden
- Flow
- Bevredigingen
- Dankbaarheid
- Geluk/plezier
- Hulpeloosheid
- Hoop
- Mindfulness
- Optimisme
- Positief denken
- Veerkracht
Factoren die bijdragen aan geluk
Positieve psychologen hebben een aantal factoren genoemd die kunnen bijdragen tot geluk en subjectief welzijn. Bijvoorbeeld sociale banden met echtgenoten, familie, vrienden, collega’s en bredere netwerken; lidmaatschap van clubs of sociale organisaties; lichaamsbeweging; en meditatie.
Spiritualiteit kan ook worden beschouwd als een factor die leidt tot meer individueel geluk en welzijn. Spirituele praktijk en religieuze betrokkenheid is een onderwerp dat onderzoekers hebben bestudeerd als een andere mogelijke bron voor meer welzijn en een toegevoegd onderdeel van de positieve psychologie.
Het geluk kan toenemen naarmate het financiële inkomen toeneemt, hoewel het kan stagneren of zelfs afnemen wanneer er geen verdere winst wordt geboekt of na een bepaald grensbedrag.
Positieve psychologie praktisch maken in 6 stappen
- Je goed voelen: het klinkt eenvoudig maar vaak doen we het niet, plezierige emoties en sensaties opzoeken. Waar word ik blij van? Wat maakt me gelukkig? Plan deze zaken in je week in!
- Je volledig inzetten: betrokkenheid bij activiteiten die voortbouwen op iemands interesses. Mihaly Csikszentmihalyi legt echte betrokkenheid uit als flow, een toestand van diepe moeiteloze betrokkenheid, een gevoel van intensiteit dat leidt tot een gevoel van extase en helderheid.
De taak die wordt uitgevoerd moet een beroep doen op hogere vaardigheden en een beetje moeilijk en uitdagend zijn, maar toch mogelijk. Het impliceert passie voor en concentratie op de taak in kwestie en wordt subjectief beoordeeld op de vraag of de persoon in kwestie volledig opging in de materie en het zelfbewustzijn verloor.
- Goed doen: zoek naar betekenis buiten jezelf. Tijd om verder te gaan dan het klassieke “ikke, ikke en de rest kan stikke”. Vrijgevigheid is de daad van vriendelijkheid, onbaatzuchtigheid en geven aan anderen. Hoewel vrijgevigheid een daad is die het welzijn van anderen ten goede komt, verhoogt het paradoxaal genoeg ook ons eigen welzijn.
- Dankbaarheid: waardering uiten voor wat je in je leven hebt.
Dankbaarheid is een dankbare waardering voor wat iemand ontvangt, materieel of immaterieel. Met dankbaarheid erkennen mensen het goede in hun leven. Daarbij erkennen mensen meestal dat de bron van die goedheid tenminste gedeeltelijk buiten henzelf ligt. Bijgevolg helpt dankbaarheid mensen ook zich te verbinden met iets dat groter is dan henzelf als individu – of het nu gaat om andere mensen, de natuur of een hogere macht. - Mindful zijn: je aandacht richten op wat er op dat moment gebeurt en het zonder oordeel accepteren. Mindfulness is een van de belangrijkste interventies die door de positieve psychologie wordt gepromoot. Waarom? Ten eerste omdat mindfulness een intentionele activiteit is. Ten tweede omdat het welzijn bevordert. En tenslotte, omdat het uitgebreid wetenschappelijk onderzoek als bewijs heeft.
- Zelfcompassie: jezelf troosten als dat nodig is, de tijd nemen om jezelf te koesteren, en de motivatie opbouwen om het opnieuw te proberen. Volgens psychologe Kristin Neff, een pionier op dit gebied, omvat zelfcompassie drie kritische componenten: (1) Aardig zijn voor jezelf (2) Gemeenschappelijke menselijkheid omarmen (d.w.z. begrijpen dat je ervaringen een normaal deel van het leven zijn) en (3) Mindfulness (bewustzijn van het huidige moment en niet-oordelende acceptatie van je gedachten en gevoelens). Kijk ook eens bij de specifieke meditatie voor (zelf)compassie genaamd liefdevolle vriendelijkheid meditatie.
