Emotionele intelligentie (ook bekend als emotioneel quotiënt of EQ) is het vermogen om je eigen emoties op een positieve manier te begrijpen, te gebruiken en te beheersen om stress te verlichten, effectief te communiceren, in te leven in anderen, uitdagingen te overwinnen en conflicten onschadelijk te maken.
Emotionele intelligentie helpt je om sterkere relaties op te bouwen, te slagen op school en op je werk, en je carrière en persoonlijke doelen te bereiken. Het kan je ook helpen om contact te maken met je gevoelens, intentie om te zetten in actie en weloverwogen beslissingen te nemen over wat voor jou het belangrijkst is.
Ontstaan van emotionele intelligentie
De theorie van emotionele intelligentie werd in de jaren negentig geïntroduceerd door Peter Salovey en John D. Mayer en verder ontwikkeld en onder de aandacht gebracht door Daniel Goleman. Het concept, ook wel emotioneel quotiënt of EQ genoemd, heeft brede acceptatie gekregen.
Vier kenmerken van emotionele intelligentie
Emotionele intelligentie wordt gewoonlijk gedefinieerd door vier kenmerken:
- Zelfbewustzijn – Je herkent je eigen emoties en hoe deze je gedachten en gedrag beïnvloeden. Je kent je sterke en zwakke punten en hebt zelfvertrouwen.
- Zelfmanagement – Je bent in staat om impulsieve gevoelens en gedragingen onder controle te houden, je emoties op een gezonde manier te beheersen, initiatief te nemen, verplichtingen na te komen en je aan te passen aan veranderende omstandigheden.
- Sociaal bewustzijn – Je hebt empathie. Je kunt de emoties, behoeften en zorgen van andere mensen begrijpen, emotionele signalen oppikken, je sociaal op je gemak voelen en de machtsdynamiek in een groep of organisatie herkennen.
- Relatiebeheer – Je weet hoe je goede relaties kunt ontwikkelen en onderhouden, duidelijk kunt communiceren, anderen kunt inspireren en beïnvloeden, goed in een team kunt werken en conflicten kunt managen.
Waarom is emotionele intelligentie zo belangrijk?
Het zijn niet per definitie de slimste mensen die het meest succesvol of het meest vervuld zijn in het leven. Je kent waarschijnlijk mensen die academisch briljant zijn en toch sociaal onbekwaam en niet succesvol zijn op het werk of in hun persoonlijke relaties.
Intellectuele vaardigheden of je intelligentiequotiënt (IQ) zijn op zichzelf niet voldoende om succes in het leven te behalen. Je IQ kan je helpen om naar de universiteit te gaan, maar het is je EQ die je zal helpen de stress en emoties te beheersen wanneer je voor je eindexamens staat. IQ en EQ bestaan naast elkaar en zijn het meest effectief wanneer ze op elkaar voortbouwen.
Componenten van emotionele intelligentie
Onderzoekers suggereren dat er vier verschillende niveaus van emotionele intelligentie zijn, waaronder emotionele perceptie, het vermogen om te redeneren met behulp van emoties, het vermogen om emoties te begrijpen en het vermogen om met emoties om te gaan.
- Emoties waarnemen: De eerste stap bij het begrijpen van emoties is om ze nauwkeurig waar te nemen. In veel gevallen kan het gaan om het begrijpen van non-verbale signalen zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen.
- Redeneren met emoties: De volgende stap is het gebruik van emoties om denken en cognitieve activiteit te bevorderen. Emoties helpen prioriteiten te stellen waar we op letten en op reageren; we reageren emotioneel op dingen die onze aandacht trekken.
- Emoties begrijpen: de emoties die we waarnemen, kunnen een breed scala aan betekenissen hebben. Als iemand boze emoties uit, moet de waarnemer de oorzaak van de woede van de persoon interpreteren en wat het zou kunnen betekenen. Als je baas bijvoorbeeld boos is, kan dat betekenen dat hij niet tevreden is met je werk, of omdat hij die ochtend op weg naar zijn werk een te hoge snelheidsboete heeft gekregen of omdat hij ruzie heeft gehad met zijn partner.
- Emoties beheren: Het vermogen om emoties effectief te beheersen is een cruciaal onderdeel van emotionele intelligentie en het hoogste niveau. Emoties reguleren en gepast reageren, evenals reageren op de emoties van anderen, zijn allemaal belangrijke aspecten van emotioneel management.
De vier takken van dit model zijn gerangschikt op complexiteit met de meer basale processen op de lagere niveaus en de meer geavanceerde processen op de hogere niveaus. De laagste niveaus hebben bijvoorbeeld betrekking op het waarnemen en uiten van emoties, terwijl de hogere niveaus een grotere bewuste betrokkenheid vereisen en het reguleren van emoties.
Emotionele intelligentie en mindfulness
Mindfulness kan helpen door het onbewuste bewust te maken en de ruimte te creëren voor beredeneerde en bekwame reacties, zelfs bij sterk geladen gevoelens. Stress, angst, angst en woede verliezen gemakkelijker en sneller hun grip, waardoor je meer keuzevrijheid hebt om opzettelijk te reageren in plaats van reflexief te reageren.
Mindfulness bevordert emotionele regulatie en vermindert impulsiviteit door de kloof tussen stimulus (wat ons overkomt) en respons (wat we doen met wat ons overkomt) te vergroten.
In tegenstelling tot IQ of formele intelligentie/intellect, dat over het algemeen vast en stabiel is gedurende het hele leven, verwijst emotionele intelligentie (EI) naar een reeks interne en interpersoonlijke vaardigheden die door oefening kunnen worden verworven en verbeterd. Hoewel sommige mensen van nature emotioneel intelligenter zijn dan anderen, kun je een hoge emotionele intelligentie ontwikkelen, zelfs als je er niet mee geboren bent.
Emotionele intelligentie boek
Na dit artikel nog meer weten over het onderwerp? “Emotionele Intelligentie” van Daniel Goleman is het ideale boek hiervoor.
In dit meesterwerk neemt Goleman ons mee op een verhelderende reis door het voelende deel van ons brein. Hij onthult hoe dit deel verantwoordelijk is voor cruciale aspecten zoals zelfkennis, zelfbeheersing, enthousiasme, het vermogen om onze eigen emoties te herkennen en onszelf te motiveren. Deze emotionele vaardigheden blijken niet alleen belangrijker te zijn dan puur rationele capaciteiten, maar spelen ook een doorslaggevende rol in het bereiken van succes in ons werk, het onderhouden van gezonde relaties en het bevorderen van ons lichamelijk welzijn.
Wat dit boek zo bijzonder maakt, is dat het wereldwijd is omarmd en vertaald in veertig talen, met meer dan vijf miljoen verkochte exemplaren. Dit geeft aan hoe relevant en impactvol de inzichten van Goleman zijn voor mensen over de hele wereld. Of je nu geïnteresseerd bent in persoonlijke groei, professioneel succes of het verbeteren van je relaties, “Emotionele Intelligentie” biedt een schat aan kennis en praktische tips om je emotionele intelligentie te vergroten en een meer vervullend leven te leiden. Het is een boek dat je niet mag missen als je de sleutels tot een emotioneel gezonde en succesvolle toekomst wilt ontdekken.
