Flow is een cognitieve toestand waarin men volledig wordt ondergedompeld in een activiteit – van schilderen en schrijven tot bidden en surfen. Het gaat om intense focus, creatieve betrokkenheid en het verlies van bewustzijn van tijd en zelf. Amerikaanse psycholoog Mihály Csíkszentmihályi heeft het concept populair gemaakt en beschreven in het gelijknamige boek.
“Het ego valt weg. De tijd vliegt. Elke actie, beweging en gedachte volgt onvermijdelijk uit de vorige, zoals bij het spelen van jazz. Je hele wezen is erbij betrokken en je gebruikt je vaardigheden tot het uiterste”, zei Csíkszentmihályi in een interview met Wired magazine.
Inhoudsopgave
Historie van het concept Flow
In de jaren zestig bestudeerde Csikszentmihalyi het creatieve proces en ontdekte dat wanneer een kunstenaar in een flow zat, ze meedogenloos volhardden in hun taak, ongeacht honger of vermoeidheid. Hij ontdekte ook dat de kunstenaar zijn interesse zou verliezen nadat het project was voltooid, wat het belang van het proces benadrukt en niet het eindresultaat.
Kenmerken van Flow
Volgens Csíkszentmihályi zijn er tien factoren die de ervaring van flow kenmerken. Hoewel veel van deze componenten aanwezig kunnen zijn, is het niet nodig om ze allemaal te ervaren om flow te laten plaatsvinden:
- De activiteit is intrinsiek lonend.
- Er zijn duidelijke doelen die, hoewel uitdagend, nog steeds haalbaar zijn.
- Er is een volledige focus op de activiteit zelf.
- Mensen ervaren gevoelens van persoonlijke controle over de situatie en de uitkomst.
- Mensen hebben gevoelens van sereniteit en een verlies van zelfbewustzijn.
- Er is direct feedback.
- Mensen weten dat de taak uitvoerbaar is en dat er een balans is tussen vaardigheidsniveau en de aangeboden uitdaging.
- Mensen ervaren een gebrek aan bewustzijn van hun fysieke behoeften.
- Er is een sterke concentratie en gerichte aandacht.
- Mensen ervaren tijdloosheid, of een vervormd gevoel van tijd, waarbij ze zich zo gefocust voelen op het heden dat je de tijd uit het oog verliest.
Voordelen van Flow
Naast het leuker maken van activiteiten heeft flow nog een aantal andere voordelen, zoals:
- Betere emotionele regulatie: met een verhoogde flow ervaren mensen ook meer groei in de richting van emotionele complexiteit. Dit kan mensen helpen vaardigheden te ontwikkelen waarmee ze hun emoties effectiever kunnen reguleren.
- Meer plezier en voldoening: Mensen in een flow-staat genieten meer van wat ze doen. Omdat de taak leuker wordt, vinden mensen het ook meer lonend en bevredigend.
- Groter gevoel van geluk: Onderzoek suggereert ook dat flow-states verband kunnen houden met verhoogde niveaus van geluk, tevredenheid en zelfverwezenlijking.
- Grotere intrinsieke motivatie: Omdat flow een positieve mentale toestand is, kan het het plezier en de motivatie helpen vergroten. Intrinsieke motivatie houdt in dat je dingen doet voor interne beloningen.
- Verhoogde betrokkenheid: Mensen in een flow-staat voelen zich volledig betrokken bij de taak die voorhanden is.
- Verbeterde prestaties: onderzoekers hebben ontdekt dat flow de prestaties op een groot aantal verschillende gebieden kan verbeteren, waaronder lesgeven, leren, atletiek en artistieke creativiteit.
- Leren en vaardigheidsontwikkeling: Omdat het bereiken van flow wijst op een substantiële beheersing van een bepaalde vaardigheid, moeten mensen blijven zoeken naar nieuwe uitdagingen en informatie om deze toestand te behouden.
- Meer creativiteit: Flow-states vinden vaak plaats tijdens creatieve taken, wat kan helpen om meer creatieve en artistieke bezigheden te stimuleren
Hoe kan je Flow bereiken?
Wat kan je doen om jouw kansen op het bereiken van flow te vergroten? Probeer het volgende:
- Stel duidelijke doelen: In zijn boek legt Csíkszentmihályi uit dat flow waarschijnlijk optreedt wanneer een persoon wordt geconfronteerd met een taak met duidelijke doelen die specifieke reacties vereisen. Een schaakspel is een goed voorbeeld van wanneer een flow toestand kan optreden. Tijdens de duur van een competitie heeft de speler zeer specifieke doelen en reacties, waardoor de aandacht tijdens de speelperiode volledig op het spel kan worden gericht.
- Elimineer afleiding: het is moeilijker om flow te ervaren als er dingen in je omgeving zijn die om je aandacht strijden. Probeer afleidende dingen in je omgeving te verminderen, zodat je je volledig kunt concentreren op de taak die voor je ligt.
- Voeg een element van uitdaging toe: “Flow vindt ook plaats wanneer de vaardigheden van een persoon volledig betrokken zijn bij het overwinnen van een bijna beheersbare uitdaging, dus het werkt als een magneet voor het leren van nieuwe vaardigheden en het vergroten van uitdagingen”, legt Csíkszentmihályi uit. “Als de uitdagingen te laag zijn, komt men weer in de flow door ze te vergroten. Als de uitdagingen te groot zijn, kan men terugkeren naar de flow-status door nieuwe vaardigheden te leren.”
- Kies iets dat je leuk vindt: je zult waarschijnlijk geen flow bereiken als je iets doet waar je echt een hekel aan hebt. Concentreer je op het proberen om flow te bereiken terwijl je werkt aan iets waar je van houdt.
Ervaringsfluctuatiemodel
In 1987 publiceerden Massimini, Csíkszentmihályi en Carli het achtkanaalsmodel van flow. Antonella Delle Fave, die samenwerkte met Fausto Massimini aan de Universiteit van Milaan, noemt deze grafiek het Experience Fluctuation Model (Ervaringsfluctuatiemodel).
Het model geeft de ervaringskanalen weer die voortkomen uit verschillende niveaus van waargenomen uitdagingen en vaardigheden. De grafiek illustreert een ander aspect van flow: het is waarschijnlijker dat het voorkomt wanneer de activiteit een meer dan gemiddelde uitdaging is (boven het middelpunt) en het individu bovengemiddelde vaardigheden heeft (rechts van het middelpunt).
Het midden van de grafiek waar de sectoren samenkomen, vertegenwoordigt het gemiddelde niveau van uitdaging en vaardigheid voor alle individuele dagelijkse activiteiten. Hoe verder van het centrum een ervaring is, hoe groter de intensiteit van die staat van zijn, of het nu gaat om flow of angst of verveling of ontspanning.
Mindfulness en Flow
Csíkszentmihályi vond enkele elementen die een ervaring van flow vergezellen. Zolang je een taak met aandacht uitvoert, zal het potentieel een flow-ervaring zijn.
Hier zijn enkele van de belangrijkste factoren van flow en hoe je ze kunt genereren met behulp van mindfulness:
- Aandacht. Flow-ervaringen hebben aandacht nodig. Mindfulness heeft alles te maken met aandacht, en mindfulness verhoogt je aandachtsniveau door te oefenen. Door regelmatig mindfulness te oefenen, worden je hersenen beter in het aandacht schenken aan alles waar je je op wilt concentreren, waardoor een flow-ervaring veel waarschijnlijker wordt. Tijdens het rijden let u gewoon op uw omgeving in plaats van uw gedachten te laten afdwalen.
- Directe en onmiddellijke feedback. Flow heeft directe feedback nodig over hoe het met je gaat. Wanneer je mindfulness beoefent, krijg je onmiddellijk feedback omdat je op elk moment weet of je oplet of dat je gedachten zijn afgedwaald. Dus als je aan het rijden bent, merk je wanneer je geest is afgedwaald in dromen over wat er vanavond te eten is, en je brengt je aandacht voorzichtig terug naar het hier en nu.
- Voldoende uitdagende taak. Mindfulness is een actief proces van herhaaldelijk herbalanceren om terug te keren naar het huidige moment, terwijl de geest – doet wat de geest doet – je weg wil trekken naar andere gedachten. Op een bewuste manier van werk naar huis rijden zou voor iedereen een passende uitdaging zijn en mogelijk een flow-ervaring creëren.
- Gevoel van persoonlijke controle. Als je je bewust bent van je gedachten en gevoelens, creëer je een keuze. Je hoeft niet op ze te reageren of te doen wat ze je zeggen te doen. Dit genereert een gevoel van controle, omdat je je bewust wordt van de keuzes die je hebt. Als iemand tijdens het rijden voor je insnijdt, heb je de keuze om te reageren en geïrriteerd te raken, of te oefenen om het los te laten.
- Intrinsiek belonend. Je voert een taak uit omwille van zichzelf. Als je in je auto rijdt om zo snel mogelijk naar huis te gaan om je kopje thee te drinken, zal je niet in een flow-ervaring komen. Als je rijdt om simpelweg van elk moment van de reis te genieten, is dat anders. Je kunt de warmte van de zon op je arm voelen en de kleur van de lucht waarderen.
Flow boek
Wil je meer weten over Flow na het lezen van dit artikel? Dan is het boek “Flow” misschien wat voor jou. Het heeft miljoenen mensen geholpen om de aard van geluk en vervulling te begrijpen en is gebaseerd op Csikszentmihalyi’s decennialange onderzoek naar flow.
Flow is een praktisch en inspirerend boek dat je helpt om meer flow-ervaringen in je leven te creëren. Het laat je zien hoe je het potentieel voor geluk en vervulling in je eigen leven kunt zien.
Of je nu je werkprestaties, je relaties of je algehele welzijn wilt verbeteren, Flow is een must-read. Het is een wijs en inzichtelijk boek dat je zal helpen om een meer vervullend leven te leiden.
