Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) is een benadering van psychotherapie die methoden van cognitieve gedragstherapie (CGT) gebruikt in samenwerking met meditatieve mindfulness-oefeningen en vergelijkbare psychologische strategieën. Het is oorspronkelijk gemaakt als een terugvalpreventiebehandeling voor personen met een depressieve stoornis (MDD).
Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) is ontworpen om mensen te helpen die herhaaldelijk last hebben van depressies en chronisch ongelukkig zijn. Het combineert de ideeën van cognitieve therapie met meditatieve praktijken en houdingen gebaseerd op het cultiveren van mindfulness. De kern van dit werk ligt in het kennismaken met de gemoedstoestanden die vaak kenmerkend zijn voor stemmingsstoornissen en tegelijkertijd leren er een nieuwe relatie mee te ontwikkelen.
CBT-geïnspireerde methoden worden gebruikt in MBCT, zoals het voorlichten van de deelnemer over depressie en de rol die cognitie daarin speelt. MBCT neemt oefeningen van CGT en past aspecten van mindfulness toe op de aanpak. Een voorbeeld is “decentreren”, een focus op het bewust worden van alle binnenkomende gedachten en gevoelens en deze te accepteren, maar er niet aan te hechten of erop te reageren. Dit proces is bedoeld om een persoon te helpen los te komen van zelfkritiek, piekeren en dysfore stemmingen die kunnen ontstaan bij het reageren op negatieve denkpatronen.
MBCT is bewezen effectief
Twee experimenten die de werkzaamheid van MBCT op depressie testten, toonden aan dat het terugvalpercentage voor de stoornis afnam (Kuyken et al., 2008; Teasdale et al., 2000), terwijl recentere onderzoeken de toepasbaarheid van MBCT bij de behandeling van verschillende aandoeningen hebben aangetoond, waaronder angst, depressie en ADHD bij cliënten uit meerdere leeftijdsgroepen (Haydicky, Carly, Wiener, & Ducharme, 2015; Kishita, Takei, & Stewart, 2016; Schroevers, Tovote, Snippe, & Fleer, 2016).
Het Britse National Institute of Clinical Excellence (NICE) heeft onlangs MBCT goedgekeurd als een effectieve behandeling voor het voorkomen van terugval. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die drie keer of vaker (soms twintig jaar of langer) klinisch depressief zijn geweest, merken dat het volgen van het programma en het aanleren van deze vaardigheden hun kans op terugkeer van depressie aanzienlijk vermindert. Het bewijs van twee gerandomiseerde klinische onderzoeken naar MBCT geeft aan dat het de kans op terugval met 50% vermindert bij patiënten die lijden aan terugkerende depressie.
Hoe werkt MBCT?
MBCT gebruikt deze mindfulness-voordelen om de geestelijke gezondheid te verbeteren:
- Mindfulness helpt de cliënt zijn eigen denk- en stemmingspatronen te ontdekken.
- Mindfulness helpt de cliënt om aanwezig te zijn en de kleine geneugten van het dagelijks leven te waarderen.
- Mindfulness leert de cliënt hoe hij de neerwaartse spiraal kan stoppen die kan ontstaan door een slecht humeur of het denken aan pijnlijke herinneringen.
- Mindfulness stelt de cliënt in staat om “over te schakelen” van zijn huidige gemoedstoestand naar een die bewuster, evenwichtiger en minder veroordelend is.
- Mindfulness geeft de cliënt toegang tot een andere benadering voor het omgaan met moeilijke emoties en stemmingen.
De MBCT-website beschrijft de drie doelen:
- Om je te helpen begrijpen wat depressie is.
- Om je te helpen ontdekken wat je kwetsbaar maakt voor neerwaartse stemmingsspiralen, en waarom je vastloopt op de bodem van de spiraal.
- Om je te helpen het verband te zien tussen negatief denken en neerwaartse spiralen; inclusief het stellen van onrealistisch hoge eisen aan jezelf, gevoelens dat je gewoon “niet goed genoeg” bent en manieren waarop je het contact kunt verliezen met wat ons leven de moeite waard maakt.
Erkende GGZ interventie: MBCT
De MBCT behandeling is erkend door de Erkenningscommissie Langdurige GGZ op 6 juli 2016. Bekijk de uitgebreide interventiebeschrijving van MBCT hier.
MBCT Werkboek
De bedenkers van MBCT hebben een werkboek gemaakt waarmee ze je gedurende 8 weken helpen om een mindfulness-beoefening op te bouwen.
Ze combineren basisprincipes van mindfulness met informatie over depressie en andere veelvoorkomende emotionele problemen, en voegen specifieke mindfulness-oefeningen toe die je dagelijks en wekelijks kunt uitproberen. Daarnaast bevat het werkboek een scala aan interactieve functies die aanmoedigen en motiveren.
Je wordt actief betrokken door middel van zelfevaluaties, reflectievragen en oefeningen waarin ruimtes zijn om notities te maken. Ook zijn er werkbladen om je voortgang bij te houden, en worden citaten en vragen van anderen die het programma volgen gepresenteerd. Bovendien worden begeleide meditaties geleverd op een bijbehorende MP3 CD.
