Heb je regelmatig last van stress, spanning in je lijf of moeite met ontspannen aan het eind van de dag? Dan heb je misschien al eens gehoord van de spijkermat – ook wel bekend als de Shakti mat of acupressuurmat. In dit artikel leg ik uit wat een spijkermat doet, hoe het werkt en wat de voor- en nadelen zijn. Ook deel ik mijn persoonlijke ervaring.
Wat is een spijkermat eigenlijk?
Een spijkermat is een mat met honderden kleine drukpunten, vaak gemaakt van kunststof of biologisch materiaal. Het lijkt in eerste instantie misschien pijnlijk, maar het idee komt voort uit de traditionele acupressuur: door stimulatie van specifieke punten op het lichaam wordt ontspanning en herstel bevorderd.
Je ligt meestal met je rug op de mat, maar sommige mensen gebruiken hem ook voor de voeten, nek of zelfs het gezicht.
Hoe werkt een spijkermat?
Een spijkermat stimuleert de huid en zenuwuiteinden, waardoor de doorbloeding toeneemt en het lichaam endorfine (het ‘gelukshormoon’) en oxytocine (het ‘knuffelhormoon’) kan aanmaken. Veel mensen ervaren daardoor na een paar minuten een diepe ontspanning – alsof je lijf wordt ‘uitgezet’.
Ook het parasympathische zenuwstelsel, dat zorgt voor rust en herstel, wordt geactiveerd. Daardoor kan de mat ook helpen bij:
- Loslaten van opgebouwde spanning
- Sneller in slaap vallen
- Verminderen van chronische stressklachten
Voordelen van de spijkermat
Veel gebruikers (waaronder ikzelf) ervaren na een tijdje consequent gebruik onder andere:
- Ontspanning in rug, nek en schouders
- Betere slaap
- Minder piekeren
- Meer lichaamsbewustzijn
- Een eenvoudig moment van zelfzorg op de dag
Nadelen en aandachtspunten
Hoewel de mat voor veel mensen ontspannend werkt, zijn er ook een paar kanttekeningen:
- Het kan de eerste paar keren pijnlijk of onprettig aanvoelen
- Niet geschikt bij huidproblemen, bloedstollingsstoornissen of zwangerschap
- Kans op tijdelijke roodheid of blauwe plekjes
- Sommige mensen worden er juist onrustig van in plaats van ontspannen
Wat zegt wetenschappelijk onderzoek over de spijkermat?
Een recente studie gepubliceerd in Applied Psychology: Health and Well-Being (2024) onderzocht het effect van het regelmatig gebruik van spijkermatten op stress, welzijn en lichamelijke reacties. In het onderzoek deden jonge volwassenen drie weken lang dagelijks een ontspanningsoefening — met of zonder spijkermat.
De belangrijkste uitkomsten:
- De ervaren stress daalde, net als gevoelens van spanning.
- Slaapkwaliteit en concentratievermogen namen toe.
- Er was echter geen verschil tussen de groep met spijkermat en de groep zonder hulpmiddel.
- Lichamelijke indicatoren zoals hartslag, bloeddruk en pijntolerantie veranderden niet significant.
Conclusie van de onderzoekers: de tijd nemen om bewust te ontspannen heeft een positief effect, maar de spijkermat was in dit onderzoek niet duidelijk effectiever dan andere vormen van ontspanning bij gezonde deelnemers.
Wel geven de onderzoekers aan dat de werking van de spijkermat mogelijk sterker tot uiting komt bij mensen met specifieke klachten, zoals spanningshoofdpijn of chronische rugpijn.
Mijn eigen ervaring met de spijkermat
Ik heb de spijkermat in het verleden zelf gebruikt en hem zelfs cadeau gedaan aan mijn moeder. Ook zij had er een positieve ervaring mee. Wat ik zo prettig vind aan de spijkermat, is dat het helpt om echt even een moment voor jezelf te nemen.
Het voelt in het begin wat intens – die soort mini-naaldjes die in je huid prikken zijn even wennen – maar na een paar minuten kon ik echt ontspannen.
Vooral ’s avonds, om de dag af te ronden, vind ik het fijn. De spijkermat zorgt ervoor dat je je bewust wordt van je lichaam. Ik gebruik hem meestal zo’n 20 minuten, zet een rustig meditatief muziekje op en sluit mijn ogen. Het helpt me om te landen in het hier en nu en om spanningen los te laten.
De spijkermat die ik zelf heb uitgeprobeerd is van Brellavio – een fijne 2.0-versie met verbeterde drukpunten. Ga naar de website om meer te lezen over de verschillende soorten.
Mijn tip: begin met een dun shirt tussen jou en de mat en bouw het langzaam op.
Tips om te starten
- Gebruik een shirt of doek bij je eerste keren
- Begin met 5 à 10 minuten, bouw op tot 20-30
- Combineer het met een ademhalingsoefening voor extra ontspanning
- Leg de mat op een zachte ondergrond (yogamat of matras)
- Zet een rustgevende playlist op of gebruik een geleide meditatie
De spijkermat als mindfulness-oefening
Een spijkermat is niet alleen een hulpmiddel voor ontspanning, maar kan ook perfect dienen als mindfulness-oefening. Je wordt als vanzelf uitgenodigd om met je volle aandacht bij het lichaam te blijven – vooral omdat je zintuigen flink geactiveerd worden.
In plaats van het ongemak meteen te willen ‘fixen’ of weg te ademen, kun je juist oefenen met:
- Opmerken wat er gebeurt in je lijf (warmte, tinteling, weerstand)
- Gedachten voorbij laten drijven zonder erin mee te gaan (“dit is te pijnlijk” of “ik wil opstaan”)
- Ademhaling volgen terwijl je de sensaties toelaat
- Compassie oefenen voor je eigen ongemak
Het kan verrassend transformerend zijn: een moment dat eerst oncomfortabel leek, verandert in een kans om aanwezig te blijven, zonder oordeel. Net als bij meditatie gaat het niet om het ‘perfect’ doen, maar om opmerken wat er nu is.
Door regelmatig mindful op de spijkermat te liggen, train je niet alleen je zenuwstelsel, maar ook je vermogen om ongemak met mildheid te benaderen.
