Emoties zijn een essentieel onderdeel van ons dagelijks leven. Ze sturen onze reacties, beïnvloeden onze keuzes en bepalen hoe we ons verbinden met anderen. Toch vinden veel mensen het lastig om hun emoties goed te herkennen en te benoemen. Een uitgebreide emoties lijst kan helpen om meer grip te krijgen op je gevoelens en emotionele intelligentie te ontwikkelen. In dit artikel bespreken we waarom dit belangrijk is, welke categorieën emoties er zijn, en hoe je jouw gevoelens beter kunt leren kennen.
Wat is een emoties lijst?
Een emoties lijst is een overzicht van verschillende emoties en gevoelens die mensen kunnen ervaren. Het biedt een hulpmiddel om te herkennen wat je voelt en helpt je om emoties nauwkeuriger te benoemen. Dit is belangrijk, omdat het herkennen en benoemen van emoties de eerste stap is naar gezonde emotionele verwerking.
Waarom is het belangrijk om je emoties te herkennen?
Veel mensen zijn geneigd hun gevoelens te onderdrukken of te negeren. Dit kan op de lange termijn leiden tot stress, burn-out of zelfs lichamelijke klachten. Door gebruik te maken van een gevoelens lijst leer je om bewuster stil te staan bij wat er in je omgaat. Dit leidt tot meer zelfinzicht, betere communicatie met anderen en een verhoogd gevoel van welzijn.
De belangrijkste categorieën emoties
De Amerikaanse psycholoog Paul Ekman ontwikkelde een classificatie van emoties die wereldwijd wordt erkend. Hij onderscheidde vijf basisemoties:
Woede (Anger)
Angst (Fear)
Verdriet (Sadness)
Afschuw (Disgust)
Blijdschap (Enjoyment)
Hoewel deze indeling een goed startpunt is, zijn emoties veel complexer. Recent onderzoek suggereert dat er minstens 27 categorieën van emoties zijn, die vaak overlappen en in elkaar overvloeien.
Uitgebreide lijst met emoties
Hieronder volgt een uitgebreide emoties lijst die je kan helpen om je gevoelens specifieker te benoemen:
Positieve Emoties:
Blij
Geluk
Enthousiast
Voldoening
Trots
Dankbaar
Ontspannen
Liefde
Hoopvol
Negatieve Emoties:
Boos
Gefrustreerd
Teleurgesteld
Verdrietig
Angstig
Beschaamd
Machteloos
Ongelukkig
Neutrale of Gemengde Emoties:
Verward
Nieuwsgierig
Onzeker
Opgelucht
Verwonderd
Gedetailleerdere Lijst:
Accepting: Kalm, Geduldig, Vertrouwend
Aliveness / Joy: Opgewonden, Vrij, Geïnspireerd
Angry: Geïrriteerd, Gefrustreerd, Woedend
Courageous: Moedig, Zelfverzekerd, Sterk
Connected: Liefdevol, Veilig, Warm
Despair / Sad: Verdrietig, Hopeloos, Eenzaam
Disconnected / Numb: Afgestompt, Verward, Leeg
Embarrassed: Beschaamd, Onzeker, Minderwaardig
Fear: Bang, Zenuwachtig, Bezorgd
Grateful: Dankbaar, Gezegend, Geraakt
Guilt: Schuldig, Berouwvol, Spijt
Hopeful: Hoopvol, Positief, Verwachtend
Powerless: Machteloos, Gevangen, Opgegeven
Tender: Zorgzaam, Liefdevol, Kwetsbaar
Stressed: Gespannen, Overbelast, Uitgeput
Unsettled / Doubt: Twijfelend, Onzeker, Bezorgd
Het emotiewiel
Een bekend hulpmiddel dat vaak wordt gebruikt in combinatie met een gevoelens lijst is het emotiewiel van psycholoog Robert Plutchik. Dit wiel helpt je om basisemoties te koppelen aan complexere gevoelens. Zo kan de basisemotie “angst” bijvoorbeeld leiden tot “bezorgdheid” of “paniek”. Door dit visueel te maken, krijg je beter inzicht in de nuances van je emoties.
Hoe werkt het emotiewiel?
Het emotiewiel is een hulpmiddel dat emoties opdeelt in verschillende lagen, zodat je je gevoelens nauwkeuriger kunt benoemen. Het wiel lijkt op een kleurenwiel en bestaat uit concentrische cirkels die primaire, secundaire en tertiaire emoties weergeven:
Primaire emoties: De binnenste cirkel bevat de basisemoties zoals vreugde, verdriet, woede en angst. Dit zijn de bouwstenen van onze emotionele ervaringen.
Secundaire emoties: In de volgende laag worden de primaire emoties verder uitgesplitst. Zo valt onder ‘woede’ bijvoorbeeld frustratie, irritatie en wrok. Dit helpt je om je gevoelens specifieker te maken.
Tertiaire emoties: De buitenste laag biedt de meest gedetailleerde emoties. Onder ‘frustratie’ vallen bijvoorbeeld ongeduld, ergernis of spanning. Deze subtiele nuances maken het mogelijk om je gevoel nog preciezer te verwoorden.
Door het emotiewiel te gebruiken, kun je makkelijker benoemen wat je voelt, zelfs als je overweldigd bent of in een lastige situatie zit.
Hoe helpt een lijst met emoties bij zelfinzicht?
Een gevoelens lijst kan je helpen:
Emoties te benoemen: Je herkent sneller wat je voelt.
Patronen te zien: Je ontdekt terugkerende emoties en de situaties die ze oproepen.
Communicatie te verbeteren: Je leert beter onder woorden te brengen wat je voelt tegenover anderen.
Stress te verminderen: Door bewust stil te staan bij emoties voorkom je dat ze zich opstapelen.
De bovenstaande animatie gebruikt het personage Alfred en zijn schaduw om te laten zien hoe emoties soms als een last voelen, maar eigenlijk waardevolle signalen zijn. Het is vooral gericht op het bevorderen van emotioneel bewustzijn en mentale veerkracht.
Het belang van lichaamssensaties
Emoties uiten zich niet alleen mentaal, maar ook fysiek. Spanning in je nek, een snelle ademhaling of een knoop in je maag kunnen signalen zijn van onderliggende gevoelens. Het leren herkennen van deze lichaamssensaties is een belangrijke stap in emotionele bewustwording.
Handige oefeningen om bewust te worden van je emoties
Wil je zelf aan de slag met het beter leren kennen van je emoties? Probeer dan de volgende oefeningen:
Emotie-dagboek Houd dagelijks bij welke emoties je ervaart en in welke situaties ze opkomen. Gebruik de emoties lijst en het emotiewiel om specifieke gevoelens te benoemen.
Lichaamscheck-in Neem een paar keer per dag de tijd om stil te staan bij je lichaam. Wat voel je? Spanning, ontspanning, druk? Koppel deze sensaties aan emoties.
Ademhalingsoefening Wanneer je een sterke emotie ervaart, neem een moment om diep adem te halen. Dit helpt om te kalmeren en je bewust te worden van wat je voelt.
Emoties Benoemen Wanneer je iets voelt, zeg dan hardop of in jezelf: “Ik voel me…” en vul aan met de specifieke emotie. Dit helpt om de emotie te erkennen zonder er direct op te reageren.
Reflecteren met het Emotiewiel Gebruik het emotiewiel om na een intense gebeurtenis te reflecteren op je emoties. Waar begon het mee? Welke gevoelens volgden er?
