Hoe vaak merk je een emotie op zonder te weten wat eraan voorafging, of voel je iets in je lichaam zonder er echt bij stil te staan wat het betekent? Het is alsof er altijd een stille onderstroom van gedachten, emoties en sensaties aanwezig is die ons beïnvloedt, zonder dat we er bewust van zijn. De driehoek van gewaarzijn geeft hier inzicht in. Door mindfulness kun je deze drie aspecten van jezelf – gedachten, emoties en lichaam – leren herkennen en begrijpen.
We ervaren de wereld via gedachten, emoties en lichamelijke sensaties, maar hoe vaak merken we echt op hoe ze elkaar beïnvloeden? Mindfulness helpt ons deze drie aspecten te herkennen en doorbreekt automatische patronen.
Wat is de driehoek van gewaarzijn?
De driehoek van gewaarzijn verwijst naar de onderlinge verbondenheid van:
Gedachten (de verhalen die we onszelf vertellen)
Emoties (de gevoelens die we ervaren)
Lichamelijke sensaties (de fysieke gewaarwordingen die ons lichaam aangeeft)
Deze drie elementen zijn voortdurend in wisselwerking met elkaar en bepalen hoe we een situatie beleven. Door deze bewust op te merken, creëer je ruimte tussen jezelf en je automatische reactie.
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Stel, je loopt op straat en een vriend merkt je niet op. Dit kan leiden tot:
Gedachten: “Hij negeert me expres” of “Misschien ben ik niet belangrijk genoeg.”
Emoties: Verdriet, afwijzing of eenzaamheid.
Lichamelijke sensaties: Spanning in je borst, een knoop in je maag.
Door deze drie bewust waar te nemen, zie je hoe ze elkaar beïnvloeden. Misschien merk je dat je gedachten je emoties versterken, en dat je fysieke reactie op zijn beurt je gedachten voedt. Dit besef helpt je om los te komen van automatische patronen.
De vicieuze cirkel van gedachten en emoties
Wanneer je constant op zoek bent naar iets beters of iets anders, leidt dat onherroepelijk tot innerlijke onrust en onvrede. Dit kan een carrousel van emoties en gedachten veroorzaken:
Fysieke sensaties zoals spanning of pijn roepen gedachten op: “Dit wil ik niet, wanneer stopt dit?”
Deze gedachten versterken emoties zoals irritatie, verdriet of onrust.
Deze emoties uiten zich weer fysiek via spanning, waardoor je vast blijft zitten in een vicieuze cirkel.
De driehoek van gewaarzijn als ingang naar het hier-en-nu
Elke van deze drie gewaarwordingen kan een ingang zijn naar het huidige moment. Door simpelweg op te merken wat je ervaart, kun je onderzoeken wat er gebeurt:
Zijn gedachten hetzelfde als emoties?
Kun je fysieke sensaties onderscheiden van de gedachten erover?
Merk je dat ongemak en pijn anders zijn dan de verhalen die je erover vertelt?
Dit bewustzijn helpt je om de automatische cirkel te doorbreken. Het gaat niet om het vermijden van gedachten of emoties, maar om ze te observeren zonder erin meegezogen te worden.
De 4 niveaus van bewustzijn
Bewustzijn is niet zwart-wit; er zijn gradaties van gewaarzijn. Mindfulness helpt je om te bewegen van een onbewuste staat naar een diepere aanwezigheid:
Onbewust: Je handelt op automatische piloot en bent je nauwelijks bewust van je gedachten, emoties en sensaties.
Semi-bewust: Je merkt af en toe op dat je niet helemaal aanwezig bent, maar raakt weer snel afgeleid.
Bewust: Je bent volledig aanwezig bij wat er nu gebeurt, inclusief je gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen.
Extreem bewust: Een diepe, tijdloze staat van gewaarzijn waarin je volledig verbonden bent met het moment.
Het stoppen van de vicieuze cirkel
Wanneer je met aandacht aanwezig bent bij wat zich nu aandient, stop je de vicieuze cirkel van gedachten en emoties. De kwaliteit van deze aandacht is hierbij cruciaal. Belangrijke elementen zijn:
Niet-oordelen (accepteren wat er is zonder het als goed of fout te bestempelen)
Mildheid (vriendelijkheid naar jezelf en je ervaring)
Een open houding (nieuwsgierig en zonder weerstand waarnemen)
Niet gehecht zijn (ervaren zonder je vast te klampen aan bepaalde uitkomsten)
Accepteren (laten zijn wat er is, zonder er direct iets aan te willen veranderen)
Door deze benadering ontstaat er ruimte. Je hoeft niet meteen in de automatische reactie te schieten. In plaats daarvan kun je bewust kiezen hoe je met een situatie omgaat.
Waarom is dit belangrijk?
✅ Creëert ruimte tussen jou en je automatische reactie.
✅ Helpt je bewustere keuzes te maken.
Mindfulness en de driehoek van gewaarzijn bieden je een kompas om bewuster en met meer acceptatie in het leven te staan. Het helpt je niet alleen om je reacties te begrijpen, maar ook om met meer rust en helderheid te handelen.
Gratis e-book
✅ 10 eenvoudige mindfulness-oefeningen met audio
✅ Wetenschappelijk onderbouwde technieken
✅ Direct toepasbare tips, zonder zweverig gedoe
💡 Bonus: Inclusief een speciale oefening uit mijn online training!
